Zabytki
Historyczne centrum Warszawy zostało w 1980 wpisane na listę
światowego dziedzictwa UNESCO. Do rejestru zabytków wpisano
natomiast m.in. układy urbanistyczne i zespoły budowlane, dzieła
architektury i budownictwa, dzieła budownictwa obronnego, obiekty
techniki, cmentarze, parki, ogrody oraz zabytki archeologiczne. W
rejestrze zabytków nieruchomych w 2006 wpisanych było ok. 1300
obiektów z obszaru Warszawy.
Większość zniszczonych podczas wojny zabytków odbudowano, choć
niekiedy zmieniono ich wygląd względem przedwojennego. Do takich
budynków należy m.in. Zamek Królewski. Istnieje jednak w
stolicy wiele cennych budynków, które przetrwały wojnę
bez większych zniszczeń, jak Pałac w Wilanowie, kościół Wizytek
i kościół pokarmelicki pw. Wniebowzięcia NMP przy Krakowskim
Przedmieściu czy Pałac Prezydencki
Zamek Królewski i plac Zamkowy
Zamek Królewski, będący wcześniej jedną z głównych
rezydencji książąt mazowieckich w obecnym stanie jest wierną
rekonstrukcją barokowej budowli z XVII i XVIII wieku, dzieła m.in.
Matteo Castellego, następnie Joachima Jaucha, Gaetana Chiaveriego,
Carla Friedricha Pöppelmanna, Dominika Merliniego. Pomimo
zniszczeń w latach 1939 i 1944, dzięki systematycznym ewakuacjom
zachował się bogaty wystrój sal (m.in. Balowa, Audiencjalna,
Tronowa, Marmurowa) z XVIII wieku, w tym liczne dzieła sztuki związane
z dworem króla Stanisława Augusta (m.in. zespół wedut
Canaletta, poczet królów Polski Marcella Bacciarellego,
ponadto obrazy Rembrandta Uczony przy pulpicie i Dziewczyna w kapeluszu).
Od strony południowej do Zamku przylega barokowy pałac Pod Blachą,
dzieło Jakuba Fontany budowane do 1730 roku. Przed zamkiem wznosi się
kolumna Zygmunta III Wazy ustawiona w 1644 (Clemente Molli, Augustyn
Locci, i Constantino Tencalla). W obrębie placu zachowały się kamienice
z XVI-XVIII wieku m.in. zespół czterech kamienic pod np. 1/13,
Mansjonaria i kilka innych.
Stare Miasto
Z okresu średniowiecza, do dziś zachował się zespół
zabytków z późnego średniowiecza (w znacznym stopniu
odbudowane i zrekonstruowane). Zachował się układ urbanistyczny z
regularnym układem ulic i centralnie położonym rynkiem. W jego obrębie
gotycka archikatedra (wcześniej fara staromiejska i kolegiata) Świętego
Jana Chrzciciela, wielokrotnie rozbudowywana, przebudowywana, po
ostatniej wojnie zrekonstruowana w stylu gotyku mazowieckiego. Wewnątrz
ocalał późnogotycki krucyfiks z początku XVI wieku, ponadto
fragmenty wystroju (m.in. kaplica Baryczkowska) z XVII i XVIII wieku.
Miejsce pochówku książąt mazowieckich, królów,
prezydentów i ważnych osobistości Polski (m.in. Stanisław August
Poniatowski, Henryk Sienkiewicz, Ignacy Jan Paderewski, August Hlond,
Stefan Wyszyński). Obok barokowy dawny kościół Jezuitów,
z najwyższą na Starówce wieżą. Ponadto dawny kościół
Augustianów pw. św. Marcina, przebudowany w XVIII wieku w duchu
baroku.
Na terenie Starego Miasta powstawała zwarta zabudowa dla miejskiego
patrycjatu, z XV-XVIII wieku charakteryzująca się spójnością
form architektonicznych. Tworzą ją kamienice, głównie trzy- i
cztero-kondygnacyjne z trzema traktami wewnątrz i dwu-, trój- i
czteroosiowymi elewacjami z prostokątnymi oknami i ozdobnymi portalami
(wiele z nich ocalało zawieruchę wojenną). Ponadto kamienice
charakteryzują się wysokimi dachami z lukarnami na poddaszu, ponadto
część z nich dodatkowe nadbudówki (tzw. latarnie) służące do
oświetlenia schodów mieszczących się w środkowym trakcie. Część
elewacji kamienic zachowała dekorację elewacji. Najwięcej tego typu
dzieł znajduje się przy Rynku Starego Miasta (m.in. kamienice
Winklerowska, Fukierów, pod Świętą Anną, Falkiewicza,
Baryczków, Długoszowa) oraz przy innych ulicach np. kamienice
Pod Okrętem, zespół kamienic przy ulicy Kanonia.
Stare Miasto otoczone jest murami obronnymi (XIII-XVI wiek) z basztą Prochową i Barbakanem.
Nowe Miasto
Lokowane w roku 1408 Nowe Miasto zachowało do dziś późnogotycką
farę NMP (XV wiek) wraz z wolnostojącą dzwonnicą. Pozostałe kościoły
Nowego Miasta wzniesiono w stylu barokowym. Kościół Świętego
Jacka (Dominikanów) posiada XVII wieczne prezbiterium o formach
gotyckich. Wewnątrz zachował się częściowo wystrój barokowy
(m.in. kaplica Kotowskich proj. Tylmana z Gameren, zespół rzeźb,
w tym Ecce Homo Antoniego Osińskiego).
Przy Rynku Nowego Miasta kościół i klasztor sakramentek proj.
Tylmana z Gameren (w kościele zachował się nagrobek Marii Karoliny z
Sobieskich). Kościół Franciszkanów (proj. Karol Bay,
Jakub Fontana i inni) zachował XVIII ołtarze z XVII-wiecznymi obrazami
(m.in. przeniesiony z Lubiąża Chrystus w Ogrójcu
Michaela Willmanna). Z dawnych rezydencji magnackich zachowały się
barokowe pałace Raczyńskich z 1786 roku (proj. Jan Chrystian
Kamsetzer), Sapiehów z 1731-1736 roku (proj. Jan Zygmunt Deybel)
oraz klasycystyczny pałac Sierakowskiego (proj. Jakub Kubicki). Z
zabudowy mieszkalnej m.in. kamienice przy ul. Freta.
Darmowy hosting zapewnia PRV.PL
